over ons

om de dobben

over ons en onze prachtige omgeving

hoe het allemaal begon...

ontstaan om de dobben

aanleiding voor ‘Om de dobben’: een nieuwe weg

Om dorpen te ontlasten, de leefbaarheid te verbeteren en de bereikbaarheid van noordoost Friesland te vergroten is de Centrale As aangelegd. Een dubbelbaans autoweg van Dokkum in het noorden tot aan de Wâldwei in het zuiden. Tegelijkertijd is de omgeving rondom verbeterd. Voor het buitengebied (ca. 7.000 ha.) is dit gedaan door een integrale gebiedsontwikkeling. Er is geïnvesteerd in leefbaarheid, beleving, landschapsherstel en ecologie met als doel het landelijk gebied ‘met een plus’ achter te laten.

De provincie deed in 2011 een oproep om plannen aan te dragen voor het ‘opplussen’ van het gebied. Wij ontwikkelden daarom in nauwe samenwerking met de Gemeente Tytsjerksteradiel, It Fryske Gea, Wetterskip Fryslân en de Provincie Fryslân ons plan ‘Om de dobben’. Altenburg & Wymenga bv verzorgde het ontwerp.

Onderdeel van integrale gebiedsontwikkeling – kwaliteitsimpuls coulisselandschap

De ontwikkelingen rondom De Centrale As spelen zich grotendeels af in het Nationaal Landschap de Noardlike Fryske Wâlden. Ten westen van Burgum heeft het coulisselandschap een kwalitatieve impuls gekregen. Een landschap van grote (inter)nationale waarde door de aanwezige pingoruïnes; de dobben. Ook is de kans gegrepen om de sociaaleconomische samenhang met Burgum te versterken en toerisme en recreatie te stimuleren. Het groengebied tussen Burgum en het Prinses Margrietkanaal is heringericht en zijn er fiets- en wandelpaden aangelegd. Daarnaast is ons plan ‘Om de dobben’ uitgevoerd.

Meer weten over de verbeteringsmaatregelen die in de omgeving zijn uitgevoerd?
Bekijk de brochure of kijk op www.decentraleas.frl

Noardlike Fryske Wâlden

de omgeving

De Noardlike Fryske Wâlden – een karakteristiek gebied

Het Nationaal Landschap de Noardlike Fryske Wâlden (Noordelijke Friese Wouden) is een gebied van ruim 25.000 hectare met een karakteristiek coulisselandschap. Het is onderdeel van de Friese Wouden, een streek in het oosten van Friesland en strekt zich uit over een gebied van ca. 20 x 15 km tussen Drachten en Dokkum. Het gebied is een uitloper van het Drents Plateau. Vanwege de grote hoeveelheid kavels die omzoomd worden door ruim 2000 km singelbeplanting, heeft het landschap een kleinschalig karakter. Door het dichte netwerk van houtwallen, elzensingels en bomenrijen is een bijzonder landschap ontstaan. Het wordt wel het meest kleinschalige landschap van Nederland genoemd, hoewel het eigenlijk eerder besloten te noemen is. De soms zeer smalle langgerekte kavels zijn bij ontginning van veen in de Middeleeuwen ontstaan. Vrijwel elk perceel heeft een eigen kenmerkende verhouding tussen lengte en breedte, afhankelijk van de tijd van ontginning. Op de perceelgrenzen werden bomen geplant of deze kwamen spontaan op. Kenmerkend zijn verder de ruim 300 dobben, deels pingoruïnes. (bron:wikipedia)

Coulissenlandschap ‘Hurdegarypsterwarren’

bijzonder & waardevol

uniek landschap rond Burgum

Het landschap rond Burgum, natuurgebied Hurdegarypsterwarren, is deel van het coulisselandschap van de Noardlike Fryske Wâlden. Het landschap is zo bijzonder omdat het als coulisselandschap een omvang en kwaliteit heeft die maar op enkele andere plaatsen is te vinden in Europa. Heel bijzonder is de grote hoeveelheid pingoruïnes (pingo’s). Buiten Nederland komt een min of meer vergelijkbaar keileemplateau (met pingoruïnes) alleen voor bij Bremen in Noord-Duitsland. De pingoruïnes in de omgeving van Burgum hebben daarom een grote betekenis.

pingoruïnes uit de ijstijd

Pingo’s zijn van oorsprong vorstheuvels, ontstaan in permanent bevroren grond tijdens langdurige perioden van extreme kou. Bij Burgum is dat in de laatste ijstijd geweest, ruim twintigduizend jaar geleden. Toen het klimaat iets milder werd, smolten de ijslenzen tot meertjes omrand door ringdijkjes (ringwal). Deze relatief diepe waterhoudende kommen noemen we dobben. In principe zijn dit geïsoleerde wateren, maar veel van de pingoruïnes zijn tegenwoordig met sloten op het afwateringssysteem aangesloten. In de loop der jaren zijn veel pingoruïnes verloren gegaan. Ze werden als nutteloze dobben beschouwd en gedempt. Soms zelfs met huisvuil of agrarisch afval. Gelukkig zijn er in de omgeving van Burgum 12 bewaard gebleven, waarvan het merendeel in de Hurdegarypsterwarren ligt. De pingoruïnes liggen in beheer en eigendom bij It Fryske Gea.

broedvogels, zoogdieren en insecten

Naast de landschappelijke, cultuurhistorische en aardkundige waarden heeft dit gebied veel waarde voor de biodiversiteit: broedvogels, zoogdieren en insecten. Buizerds nestelen in de kleine elzenbroekbosjes en kleine zangvogels broeden in de meidoorns. Vlinders en insecten zijn te vinden bij de diverse schaduwrijke struiken. Kleine dieren zoals loopkevers, egels en muizen (waaronder de bijzondere waterspitsmuis, die z'n leefgebied rondom de pingoruïnes heeft) genieten van een groter leefgebied door de verbinding tussen de dobben. Vleermuizen gebruiken de bijzondere elementen uit dit landschap als herkenningspunten voor hun vliegroute. Ook komen er bijzondere plantensoorten voor waaronder verschillende soorten bramen, die groeien in houtwallen en elzensingels. De meeste dobben zijn begroeid met elzenbroekbosjes en riet en hier en daar zelfs zeldzame planten zoals de sterzegge en galigaan.

beleving van een pingolandschap

plan om de dobben

Natuurplan ‘Om de Dobben’

In antwoord op de oproep van de provincie maakten wij in 2011 ons plan ‘Om de dobben’. Een breed gedragen particulier initiatief voor de ontwikkeling en beleving van een bijzonder landschap. Een landschap met pingoruïnes, dobben, singels en houtwallen. Een plan waarbij educatie, toerisme en recreatie bij elkaar komen en elkaar aanvullen. We ontwikkelden het plan in nauwe samenwerking met de Gemeente Tytsjerksteradiel, It Fryske Gea, Wetterskip Fryslân en de Provincie Fryslân ons plan ‘Om de dobben’. Altenburg & Wymenga bv verzorgde het ontwerp.

Onze ambitie

Onze ambitie was het mogelijk maken van een beleving van een kwalitatief hoogwaardig, aantrekkelijk en natuurrijk cultuur- en natuurlandschap, dat herinnert aan het type landschap dat hier in een ver verleden is ontstaan. Daarmee zou de lange gebruikshistorie van het cultuurlandschap rond Burgum weer herkenbaar worden. We wilden een toonbeeld maken voor de Noardlike Fryske Wâlden; toegankelijk voor een breed publiek. Een plek waar bewoners van Burgum, schoolkinderen en bezoekers aan de streek het gebied educatief en recreatief kunnen beleven.

Hoe we onze ambities hebben vormgegeven

Centraal in ons plan stond het versterken van de kernwaarden van het landschap (pingoruïnes, houtwallen, elzensingels) en de daarbij behorende natuur-, landschaps- en cultuurwaarden. Ons plan op hoofdlijnen:
  • Fauna-verbinding tussen pingoruïnes aan weerzijden van De Centrale As (vrij baan voor dierbewegingen in het bijzonder voor de zeldzame waterspitsmuis)
  • Attractieve en natuureducatieve wandel- en fietsroute vanuit Burgum door het coulisselandschap. Een wandelroute vanuit het dorp rond de pingoruïnes en een fiets- en wandelpad ten westen van de Langelaan dat (toekomstig) aansluit op wandelpaden door het nieuwe natuurgebied en wandel- en fietspaden vanuit Burgum-West
  • Ontwikkeling van ca. 10 ha. particulier natuurbeheer

10 hectare particulier natuurbeheer

Ontwikkeling particulier natuurbeheer

We ontwikkelden ca. 10 ha particulier natuurbeheer (eigen agrarisch grondgebied). Enerzijds om het herstel en de ontwikkeling van de landschappelijke kwaliteit en biodiversiteit van het historische coulisselandschap te stimuleren. Anderzijds om beleving, recreatie en natuureducatie vorm te geven (maatschappelijke en recreatieve functie).

herstel landschap

  • Herstel bodem, reliëf en water
  • Herstel landschapsstructuur en toevoeging landschapselementen voor versterking biodiversiteit, cultuurhistorische waarde of belevingswaarde
  • Aanleg nieuwe en versterking bestaande singels, houtwallen en randen, die volop ruimte krijgen om te groeien
  • Creëren bloemrijke graslanden, schrale graslanden, heide-elementen, struweelhagen, vlinderrijke randen, bloemrijke akkers, zoals die eerder in dit landschap ook voorkwamen
  • Creëren ideale leefomstandigheden voor insecten, vogels en vleermuizen
  • Inpassing ruigtestroken voor foerageermogelijkheden voor roofvogels die in deze omgeving broeden (torenvalk, buizerd, ransuil en kerkuil)
  • Beweiding graslanden bij voorkeur door oude veerassen (en deels gehooid)
  • Inrichting vleermuis-observatiepunt aan de rand van een singel, waar mensen via een automatische batdetector in de schemer zelf vleermuizen kunnen horen rondvliegen

vormgeven beleving, recreatie & natuureducatie

  • Bouw beheerderswoning, kapschuur, brasserie & voorlichtingscentrum
  • Aanleg dierenverblijf en speelplaats (kennismaking met boerderijdieren en natuur, waterspelen, geuren, voelen)
  • Struinmogelijkheden. In plaats van gebaande paden mogen mensen in het agrarische deel zelf hun route kiezen. Wandelaars mogen hier wél bloemen of bramen plukken, vlinders fotograferen of gewoon lekker ergens gaan zitten
  • Rolstoelvriendelijke wandelroute
  • Natuureducatie voor schoolkinderen (natuur- en milieueducatie)
  • Mogelijke activiteiten i.s.m. zorginstellingen
  • Mogelijke activiteiten i.s.m. ondernemers uit de streek (bv. Leeuwerikhoeve, Streekmuseum, manege, Imkers, Fûgelwacht Burgum)
  • Mogelijkheden voor benadrukken verbondenheid van cultuur en natuur door landschapskunst

werk in uitvoering

een prestatie van formaat

Vanaf het voorjaar 2018 werd het landschap (her)ontwikkeld en hebben we de woning, de brasserie en de kapschuur gebouwd. Er is ontzettend hard gewerkt om alle werkzaamheden op tijd klaar te krijgen voor de opening op 11 september 2018.

Wiersma Drone Fly maakte tijdens de bouw prachtige opnames vanuit de lucht.

wij staan voor u klaar

teamwork bij Om de dobben
Een team van enthousiaste medewerkers staat voor u klaar! Voor ons allen staat gastvrijheid voorop. We zorgen er graag voor dat u kunt genieten van ons eten en drinken in de brasserie en de prachtige omgeving. Laat ons u verrassen!

Brasserie Om de dobben

Langelaan 10
9251 MC BURGUM
0511 22 78 00

Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.

Openingstijden

Maandag + dinsdag:
 Gesloten

Woensdag t/m zondag:
Geopend van 10.00 – 22.00 uur voor koffie/thee met gebak, lunch, borrel en diner.
Lunch van 11.00 - 15.00 uur, diner na 17.00 uur.

Klik hier voor meer informatie over de tijden.

Social

Om de dobben

PRAKTISCH